Trà lúa Đông Xuân tại vùng thủy lợi khép kín cơ bản an toàn trước xâm nhập mặn

Nông dân thăm đồng

    Toàn vùng thủy lợi khép kín Long Phú - Tiếp Nhựt có 33.000 ha canh tác lúa Đông Xuân. Đây cũng là khu vực rất “nhạy cảm” trước tác động của xâm nhập mặn hàng năm. Để đảm bảo an toàn về năng suất và chất lượng, diện tích canh tác lúa toàn vùng đã xuống giống dứt điểm từ trung tuần tháng 11 dương lịch.

    Nếu như thời điểm này của những năm trước, nông dân canh tác lúa tại các xã cuối nguồn của huyện Trần Đề khá bất an về nguồn nước nuôi dưỡng cây lúa đến giai đoạn thu hoạch, thì giờ đây, gần 22.500 ha lúa Đông Xuân tại các xã Liêu Tú, Trung Bình, Đại Ân 2... đã bắt đầu trổ chín. Hơn 60% diện tích sẽ được thu hoạch trước Tết Nguyên đán, phần còn lại sẽ thu hoạch chậm nhất từ 10 đến 15 ngày sau Tết, cơ bản an toàn trước xâm nhập mặn. Kết quả này là sự đồng lòng rất lớn từ phía bà con nông dân trong việc thực hiện chủ trương xuống giống sớm hơn từ 15 đến 20 ngày so với những niên vụ trước. Ông Lý Sang, nông dân ấp Trà Ông, xã Viên Bình, huyện Trần Đề phấn khởi cho biết: “Ruộng lúa của tôi khoảng một tuần nữa là thu hoạch, năng suất vụ này ước đạt hơn vụ Đông Xuân năm ngoái. Năm nay không lo lắng về nguồn nước nhiễm mặn như những năm trước”.

    Riêng tại huyện Long Phú, diện tích xuống giống vụ Đông Xuân năm nay là 16.057 ha. Bên cạnh thực hiện chuyển đổi lịch thời vụ, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện còn khuyến khích nông dân thay đổi cơ cấu giống, ưu tiên lựa chọn các giống lúa có khả năng chống chịu mặn tốt như Đài Thơm 8, OM5451, các dòng ST. Hiện nay, toàn huyện đã thu hoạch gần 2.000 ha với năng suất bình quân đạt từ 6 đến 7 tấn/ha, giá bán từ 5.800 đồng đến 6.000 đồng/kg. Ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn huyện đang tập trung vận động nông dân không xuống giống vụ lúa Đông Xuân muộn; bởi khu vực Long Phú được xem như vùng đầu nguồn điều tiết ngọt cho huyện Trần Đề. Nếu nông dân bơm nước làm đất sẽ làm cạn kiệt nhanh chóng nguồn nước tích trữ trong vùng dự án, gây ra tình trạng thiếu nguồn nước bơm tưới tại các khu vực khác. Đồng chí Lâm Văn Vũ - Trưởng Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Long Phú cho biết: “Hằng năm, vụ lúa Đông Xuân của huyện thường xuyên bị ảnh hưởng bởi hạn, mặn. Nhưng năm nay do chủ động lịch thời vụ cũng như thủy lợi nội đồng và điều kiện kênh, mương bảo đảm nên vụ Đông Xuân tại Long Phú năm nay thành công. Trà lúa phát triển rất tốt và nguồn nước đến thời điểm này cũng đảm bảo cho sản xuất lúa. Phần lớn lúa Đông Xuân của huyện sẽ được thu hoạch trước Tết Nguyên đán. Ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn cũng tập trung khuyến cáo bà con không nên xuống giống vụ Đông Xuân muộn để tránh rủi ro hạn, mặn cuối vụ. Đề nghị bà con nên chuyển sang trồng rau màu, các cây ngắn ngày để cải tạo đất”.

     Vụ lúa Đông Xuân được xác định là vụ lúa chính của tỉnh Sóc Trăng, đây cũng là vụ lúa có ý nghĩa quyết định đến sản lượng lúa hằng năm tại tỉnh. Tuy nhiên ngoài rủi ro dịch hại, hầu hết trà lúa Đông Xuân đều phải đối mặt với tình hình mặn xâm nhập diễn ra vào cuối vụ. Mặc dù theo dự báo của Đài khí tượng Thủy văn tỉnh Sóc Trăng, xâm nhập mặn mùa khô năm nay sẽ không diễn ra gay gắt như mùa khô 2015 – 2016 hay 2019 – 2020; tuy nhiên độ mặn vẫn ở mức khá cao, và mặn sẽ bắt đầu xâm nhập sâu hơn, cao hơn từ giữa tháng 2 dương lịch. Do đó, ngoài việc phòng trừ dịch hại, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn tại nhiều địa phương còn triển khai các giải pháp ứng phó hạn, mặn như vận hành, điều tiết hợp lý hệ thống thủy lợi ngăn mặn, trữ ngọt, tăng cường công tác khuyến cáo bà con tại những địa phương dễ bị ảnh hưởng thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng thay cho lúa vụ 3. Đồng chí Huỳnh Ngọc Nhã – Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Sóc Trăng khuyến cáo : “Trước diễn biến khó lường của hiện tượng xâm nhập mặn, ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh đề nghị các địa phương tuyệt đối không được chủ quan, lơ là; cần chủ động tích trữ nước ngọt bằng mọi giải pháp có thể, trong đó ưu tiên nhân rộng các mô hình đào ao trữ nước ngay trên ruộng đồng, nương rẫy khi có điều kiện; chủ động giảm diện tích vụ Đông Xuân muộn tại các vùng đã bị ảnh hưởng bằng các cây trồng ngắn hạn, tiết kiệm nước tưới. Ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn các huyện, thị xã cũng cần tăng cường hơn nữa công tác giám sát mặn, cập nhật các bản tin dự báo thường xuyên để điều chỉnh kế hoạch phù hợp với các diễn biến nguồn nước; từ đó có giải pháp điều hành sản xuất một cách hợp lý trước điều kiện biến đổi khí hậu”.

    Tính đến thời điểm này, toàn tỉnh đã xuống giống được 143.000 ha lúa Đông Xuân năm 2021 - 2022, diện tích lúa đã thu hoạch là 21.447 ha. Có thể thấy, các giải pháp công trình và phi công trình trong vùng dự án Long Phú - Tiếp Nhựt mà ngành nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh đã triển khai trong thời gian qua đã cơ bản đảm bảo khống chế mặn, thực hiện tốt việc điều tiết nước ngọt kịp thời; đồng thời, việc nạo vét sâu hơn, rộng hơn hệ thống thủy lợi cũng đã tạo nguồn nước ngọt dự trữ vừa đủ để đối phó ở thời điểm xâm nhập mặn diễn ra gay gắt nhất. Tuyệt đối không chủ quan và nỗ lực để chăm sóc lúa bằng nhiều giải pháp là những gì mà người nông dân Sóc Trăng vẫn đang thực hiện để mùa lúa Đông Xuân năm nay thật sự là một vụ lúa an toàn.

Ngọc Thơ